Tinnitus, ofwel oorsuizen, is een veelvoorkomende uitdaging voor mensen met gehoorverlies. Ik heb er zelf ook last van. Helaas circuleren er op het internet en in boeken veel misvattingen over deze aandoening. Zelfs zo dat mensen denken dat ze van tinnitus genezen. Van de vele tinnitus fora word je ook niet wijzer. Wat moet je nou wel geloven en wat niet? Ik ging in gesprek met Roel van Gorkum, oprichter van Sus Tinnitus, de #1 online tinnitus cursus van Nederland. In deze blog gaat hij in op 5 belangrijke vragen over tinnitus en helpen we onzin de wereld uit! Lees je mee?
#1 Waarom is het juist bij tinnitus zo belangrijk om correcte informatie te krijgen?
Ongeveer 20 procent van de mensen die tinnitus krijgt, zoekt hierbij hulp, vertelt Roel. Dit noemen we een tinnitus patiënt. Tinnitus patiënten zijn vaak in paniek, angstig, gestresst en radeloos. Roel spreekt uit eigen ervaring, omdat hij zelf een paar jaar geleden ook tinnitus kreeg. Je gaat zoeken op het internet en vindt allerlei middeltjes die zouden helpen. Zelfs dat je tinnitus ermee zou kunnen genezen. Je kan het zo gek niet bedenken of er wordt reclame voor gemaakt: ginkgo biloba pillen, magnesium, zink, acupunctuur, infuustherapie, op je hoofd tikken met je vingers, etc.
Hoewel er altijd een placebo-effect aanwezig is, is het wetenschappelijk aangetoond dat deze methodes niet helpen. Alleen de radeloze tinnitus patiënt grijpt alles aan om maar van het geluid af te komen, zelfs behandelingen van €6000,- euro. De constante hoop iets gevonden te hebben, eindigt keer op keer in teleurstelling. Dit leidt tot meer stress en radeloosheid, en mensen blijven langer rondlopen zonder de juiste behandeling, wat de tinnitus weer verder aanwakkert.
Foutieve informatie is niet alleen nadelig wanneer je tinnitus hebt, maar ook voor mensen die dit (nog) niet hebben. Zo werd bij Vandaag Inside over tinnitus verteld dat je er depressief en suïcidaal van kan worden. Het blijkt dat dit gaat om zeer uitzonderlijke gevallen waarbij tinnitus zogezegd ‘de druppel’ was en er meestal sprake was van onderliggende problemen. Maar tinnitus op deze manier bespreken, wakkert de angst aan bij zowel de mensen die tinnitus hebben, als bij wie het nog niet heeft. Het is aangetoond dat angst voor tinnitus bijdraagt aan het ontwikkelen van problematische tinnitus als je ineens een geluidje hoort in je hoofd.
Zie je het verschil?
-
Situatie 1: Iemand die tinnitus hoort en denkt: “ach, heel veel mensen hebben dit, het is niet gevaarlijk, je went er vanzelf aan”, ontwikkelt meestal geen problematische tinnitus en wordt vaak niet eens een tinnitus patiënt.
-
Situatie 2: Iemand die foutieve informatie heeft gekregen en tinnitus hoort, zou kunnen denken: “oh nee, ik word hier depressief en suïcidaal van” en wakkert met deze gedachten angst aan waardoor tinnitus bij deze persoon wél tot klachten leidt.
Onwaarheden over tinnitus zijn vaak gebaseerd op eigen ervaring of wat men gehoord heeft van iemand uit de eigen omgeving. Roel is net als ik een groot voorstander van ervaringskennis, maar wel ondersteund door de wetenschap en op een helpende manier gebracht. Niemand heeft baat bij onbewezen middeltjes of onafgewogen en bangmakende informatie.
#2 Komt tinnitus nou wel of niet door gehoorbeschadiging?
Als je tinnitus hebt, wil je de oorzaak weten. Dit is voor patiënten vaak een teleurstellend proces, dat Roel zelf ook heeft meegemaakt. Je gaat naar de huisarts en KNO-arts om zeldzame ziektes uit te sluiten, zoals de ziekte van ménière. Daarna doe je een gehoortest waarna je ofwel wordt verteld:
- ‘Je hebt een beetje gehoorverlies, er is niks meer aan te doen’. Je baalt van jezelf; ‘had ik maar gehoorbescherming gebruikt.’
- ‘Je hebt een prima gehoor, geen gehoorbeschadiging dus dit is niet de oorzaak van je tinnitus.’ Je blijft zoeken naar de oorzaak die je meestal niet precies vast kan stellen.
- ‘Je gehoor is dusdanig slecht dat ik je hoortoestellen aanraad.‘ In ieder geval een oorzaak gevonden. Voor iedereen die nu denkt, dan is de tinnitus weg, ook dit is niet het geval.
Het advies van Roel is daarom: laat altijd checken of er een medische oorzaak is, maar laat daarna het zoeken naar de oorzaak los en wees in het geval van gehoorverlies niet kwaad op jezelf. Het geeft je alleen maar stress.
Beschadigde trilhaartjes
Maar nu terug naar de vraag of tinnitus komt door gehoorbeschadiging. Hierbij zullen we een verwijzing maken naar een aantal artikelen door een cijfer te noemen, die je helemaal onderaan deze blog zult vinden. Bijna iedereen boven de 65 jaar heeft wel iets van gehoorverlies, terwijl ‘maar’ 30-40% daarvan tinnitus heeft. (1) Dat laat zien dat er geen 1 op 1 relatie is, maar gehoorverlies is wel de meest voorkomende oorzaak voor tinnitus. (2) Gehoorverlies wordt overigens vaak door elkaar gehaald met gehoorbeschadiging. Waar gehoorverlies op een audiogram is te zien als een kromme curve die naar beneden afloopt, wordt gehoorbeschadiging gezien als een ‘dip’ in het audiogram (omlaag, dan weer omhoog).
In de praktijk komt Roel geregeld mensen tegen die zeggen: ‘ik heb geen gehoorbeschadiging, dus mijn tinnitus komt niet door gehoorverlies’. We hebben 15,000 trilhaartjes in ons oor. Een gehoortest is niet nauwkeurig genoeg om elke beschadiging van deze cellen te detecteren. (2)
Deze beschadigde of verloren trilharen kunnen geluid nu niet meer goed doorgeven aan je hersenen. Je hersenen proberen dit verstoorde signaal te ‘repareren’. Dit lukt vaak nog wel, totdat het gehoorverlies te groot wordt, of wanneer je weerbaarheid laag is, bijvoorbeeld door langdurige stress, ziekte of medicijnen. Vaak speelt hierbij de angst voor tinnitus ook nog een rol (daarom is correcte informatie dus zo belangrijk).
Nu krijgen je hersenen de storing van de beschadigde trilharen niet meer gecorrigeerd en hoor je ineens tinnitus. Bij een deel van de mensen met tinnitus wordt dan de ‘vechten of vluchten’ reactie geactiveerd, waardoor ze in een vicieuze cirkel terecht kunnen komen die de klachten verergert. Hoe meer stress ze krijgen van de tinnitus, hoe meer ze erop letten, hoe harder het geluid wordt, wat nog meer stress oplevert, etc. (google maar eens op het Jastreboff model of klik hier voor een linkje) (3)
#3 Cafeïne en tinnitus, is er een verband?
Roel vertelt daarover dat het wetenschappelijk aangetoond is dat cafeïne de luidheid en klachten van tinnitus niet versterkt. (4) Toch begrijpt hij wel waar de vraag vandaan komt. Veel mensen merken namelijk wel effect van koffie. Hierover zou je het volgende kunnen denken: experts zijn het er over eens dat stress en vermoeidheid wel effect hebben op tinnitus. Laat koffie nou vaak gedronken worden om nog even door te kunnen gaan op werk en om je moeheid niet te voelen. Eigenlijk ben je dus moe en gestresst en zou je rust moeten nemen. In plaats daarvan, neem je nog een koffie en kom je thuis met luidere tinnitus. Zo denk je dat je tinnitus verergert door de koffie, maar is de vermoeidheid van je hersenen de werkelijke oorzaak.
#4 Er zijn regelmatig mensen en bedrijven in het nieuws die claimen dat ze tinnitus genezen. Kan dat?
Er zijn zeker mensen waarbij tinnitus uitdooft en niet meer terugkomt. Dit zijn helaas uitzonderingen. Bij de meeste mensen blijft het tinnitus geluid aanwezig, hoewel het vaak wel minder hard of frequent wordt. Roel geeft aan dat er bedrijven zijn die mensen naar voren schuiven die genezen zijn van tinnitus en niks meer horen, waardoor anderen denken: ik kan hier ook genezen worden. Gelukkig is het wél goed mogelijk om van klachten die je door je tinnitus krijgt, zoals stress, concentratie- en slaapproblemen, af te komen. Met de juiste behandeling kan je wennen aan tinnitus en het accepteren. Hierdoor stoort tinnitus je uiteindelijk niet meer, net zoals je went aan een brommende ijskast, of de klok die tikt.
#5 Wat zijn behandelingen die helpen tinnitusklachten te verminderen?
In hoofdlijnen zijn er vier methodes met voldoende bewijs dat ze effectief zijn voor de behandeling van tinnitus klachten. In plaats van één methode combineert Roel ze alle vier in zijn Sus Tinnitus cursus:
- Tinnitus Retraining Therapie (TRT); Door educatie en toepassing van geluidsverrijking kan het zenuwstelsel tot rust komen en makkelijker wennen aan het tinnitus geluid.
- Cognitieve Gedragstherapie (CGT) en Acceptance & Commitment Therapy (ACT); Niet tinnitus, maar je gedachten erover zorgen voor je klachten. Door anders te denken over tinnitus en het te accepteren kunnen klachten worden verminderd.
- Mindfulness; Tot rust komen en van een afstandje naar tinnitus kijken in plaats van meegevoerd worden door negatieve gedachten.
Ga voor feiten en niet voor fabels!
Feiten en fabels over tinnitus kunnen voor onrust en versterking van de klachten zorgen. Het is begrijpelijk dat de wirwar van informatie over tinnitus overweldigend kan zijn. Blijf gefocust op feitelijke, wetenschappelijk onderbouwde bronnen en zoek professionele begeleiding om een weg te vinden die past bij jouw situatie.
Klik hier voor de artikelen die gebruikt zijn: (1)https://www.thelancet.com/journals/lanepe/article/PIIS2666-7762(21)00236-2/fulltext (2)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7840320/#B36 )(3)https://www.researchgate.net/publication/342748323_The_Neurophysiological_Model_of_Tinnitus (4)https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34543285/#:~:text=Conclusions%3A%20Caffeine%20(300%20mg),tinnitus%2Drelated%20degree%20of%20discomfort.
1 Reactie
Dankjewel voor het duiden van het verschil tussen gehoorverlies en gehoorbeschadiging. Daar was ik mij niet van bewust.