Het aspect van geluid in een ruimte, is vaak een onderschatte factor in de werkomgeving. De impact van geluid op werknemers kan echter niet genoeg benadrukt worden. Het heeft een directe invloed op de concentratie, communicatie en het algemene welzijn van medewerkers. En dat geldt al helemaal voor mensen die te maken hebben met gehoorverlies. Ik ging in gesprek met Judith Veen.
Judith is eigenaar van adviesbureau Heart2Hear en specialist gezonde geluidsomgeving. (Klik hier voor de link) Daarnaast is ze ervaringsdeskundige. Ze is twee keer in haar leven overvallen door sudden deafness. Ze ziet haar sudden deafness niet als geschenk, wel als mooie stimulans. Het heeft haar op een pionierspad gezet om de (geluids)wereld een beetje beter te maken. Met een team van verschillende wetenschappers, ervaringsdeskundigen en technici werkt ze dagelijks aan haar missie.
Hier zijn enkele tips en adviezen om de geluidsomgeving op de werkvloer te begrijpen. Te beginnen met de akoestiek.
Wat is akoestiek eigenlijk?
Definitie wikipedia: ‘Akoestiek is de wetenschap die zich bezighoudt met geluid. Geluid bestaat uit trillingen die zich voortplanten door een medium. In de meeste gevallen is dat lucht. De akoestiek heeft verschillende praktische toepassingen.’
Akoestiek heeft betrekking op de eigenschappen van geluid in een bepaalde ruimte. Het omvat de manier waarop geluid wordt gecreëerd, verspreid en weerkaatst, en hoe geluiden in een ruimte worden waargenomen. Akoestiek wordt beïnvloed door factoren zoals de vorm van de ruimte, het materiaal van oppervlakken, geluidsbronnen en omgevingsgeluid.
Zo had ik op mijn vorige werkplek geen idee wat het toevoegen van vloertegels, wandkleden en gordijnen een onwijs verschil kon uitmaken. Toen we dit deden, maakte dit direct een groot verschil uit, niet alleen voor mij! Onderling spraken we af dat we zoveel mogelijk buiten de gezamenlijke ruimte zouden bellen. Allemaal kleine dingen, die toch echt impact hadden op de werksfeer. Iedereen was tevreden over de aanpassingen. Behalve het verwijderen van de radio, daar was niet iedereen het meteen over eens. Het compromis werd een speakerbox die we af en toe aan deden. Toch was het bijzonder dat we nooit eerder dit onderwerp met elkaar besproken hadden. We hadden wel nagedacht over het gezellig maken van de ruimte, maar niet over hoe we er goed konden werken. Al snel merkten mijn collega’s het verschil op. Het was ineens een stuk fijner om in deze ruimte te zitten. We bleken allemaal te profiteren van de verandering in de ruimte!
Daarom geluidsomgeving!
Daarom heeft Judith het over een geluidsomgeving. Dit gaat namelijk veel verder dan de akoestiek. Wikipedia heeft geen definitie voor geluidsomgeving. Wel verwijst Wikipedia naar soundcape; wat een samenstelling van geluiden die een bepaalde sfeer oproepen betekent.
Een gezonde geluidsomgeving – waarbij Judith zich voornamelijk richt op werk- zorgt ervoor dat mensen taken kunnen uitvoeren zonder dat ze worden afgeleid door hinderlijke geluiden. Zo voeren we allemaal verschillende taken uit over een hele werkdag genomen. En onze collega’s ook en die verlopen niet altijd synchroon. Voordat je er erg in hebt bevind je je in een kakofonie aan geluiden waarbij de één als reactie z’n stem gaat verheffen en een ander zich niet meer kan concentreren. In de arbo wereld wordt dit ook wel vertaald in arbeidsbelasting. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen fysieke en psycho sociale arbeidsbelasting. In beide gevallen levert té veel inspanning stress op.
Een ongezonde geluidsomgeving heeft effect op jou en jouw collega’s.
Veel mensen voelen zich bezwaard om aan te geven wat het effect is van hun omgeving op hun functioneren. We denken dat de standaard zoals deze gecreerd is de basis moet zijn. Maar we vergeten vaak dat de signalen die jij ervaart of jouw collega ons allemaal bereiken. Alleen merkt de een de signalen eerder op, de ander ervaart ze niet en sommigen gaan het vermijden. Hoe werkt dat?
#Concentratie en productiviteit
Een werkruimte die onvoldoende is ingericht op het aantal mensen en activiteiten of taken, kan leiden tot afleiding en verminderde concentratie. Dit kan de productiviteit van werknemers negatief beïnvloeden.
#Spraakverstaanbaarheid
Werkplekken die vooral gericht zijn op klantcontact bevinden zich over het algemeen in open ruimtes met toenemende geluidsbelasting en onverwachte geluiden. Hierdoor kan het moeilijk zijn om collega’s of klanten te verstaan, wat de communicatie bemoeilijkt.
#Hinderlijk geluid
Hinderlijk geluid kan stress en vermoeidheid veroorzaken, wat de algehele tevredenheid en gezondheid van werknemers kan aantasten.
#Welzijn
Een geluidsomgeving draagt bij aan het algemene welzijn van werknemers en kán stress verminderen.
Een gezonde geluidsomgeving is van cruciaal belang voor het welzijn en de prestaties van werknemers. Werkgevers moeten zich bewust zijn van de impact van akoestiek en maatregelen nemen om een rustige en comfortabele werkomgeving te creëren. Het investeren in een rustige en comfortabele werkomgeving betekent bijvoorbeeld dat er eenduidige werkprocessen zijn voor het team en dat onnodig hinderlijke geluiden zijn gereduceerd.
Waar kun je op letten of waar kun je aan denken?
1. Ken de basiselementen van akoestiek
Akoestiek verwijst naar de eigenschappen van geluid in een ruimte. Belangrijke begrippen om te begrijpen zijn galm, reflectie en demping. Galm is wanneer geluid lang blijft hangen, reflectie is het weerkaatsen van geluid en demping betekent geluid absorberen.
2. Locatie en ruimtelijke indeling
Bij het ontwerpen van een kantoorruimte is het belangrijk om de locatie en indeling zorgvuldig te overwegen. Plaats bijvoorbeeld vergaderruimtes op rustige locaties, weg van open werkplekken en voer telefoongesprekken op een andere plek om geluidsoverlast te minimaliseren.
3. Gebruik akoestische materialen
Gebruik geluidsabsorberende materialen zoals wandpanelen, plafondtegels en vloerkleden om galm te verminderen. Dit kan de geluidskwaliteit in de ruimte aanzienlijk verbeteren.
4. Kantoorinrichting
Kies kantoormeubilair en accessoires met geluidsabsorberende eigenschappen, zoals gestoffeerde stoelen en scheidingswanden met akoestisch materiaal.
5. Planten en natuurlijke elementen
Planten kunnen niet alleen een visuele aantrekkingskracht hebben, ze fungeren ook als natuurlijke geluidsabsorbeerders. De akoestische absorptiewaarde is overigens minimaal!
6. Geluiddempende schermen
Schermen tussen werkstations kunnen helpen bij het verminderen van geluidsoverdracht en bieden visuele privacy.
7. Beheer elektronische apparaten
Laptops, printers, koffiezetapparaten en andere elektronische apparaten kunnen ongewenst geluid genereren. Plaats deze apparaten in aparte ruimtes of gebruik geluidsbestendige behuizingen.
8. Regelmatig onderhoud
Zorg voor regelmatig onderhoud van geluidsabsorberende materialen om ervoor te zorgen dat ze effectief blijven.
9. Bewustwording en gedragsaanpassing
Maak collega’s bewust van het belang van stille werkruimten en moedig aan tot respect voor anderen in gedeelde ruimtes. Spreek bijvoorbeeld af dat telefoongesprekken in een afgesloten ruimte plaatsvinden. Voorkom onnodig lopen of betreden van ruimtes als het niet noodzakelijk is. Een collega die snel nog even zijn pen of papier vanaf zijn bureau wilt pakken, stoort automatisch de ander. Er is weinig fantasie voor nodig wat het effect ervan is als ook nog zijn mobiele telefoon af gaat.
10. Test en evalueer
Judith tipt dat dit iets is om bespreekbaar te maken met de arbo dienst. Zij kunnen de route hiernaar toe in gang zetten. Laat de akoestiek en geluidshinder periodiek testen, door bijvoorbeeld vragen op te nemen in de RIE en medewerkerstevredenheidsonderzoek en evalueer de resultaten. Dit kan helpen bij het identificeren van problematische gebieden en het verbeteren van de geluidsomgeving.
Het succes van stilte!
Een gezonde werkomgeving heeft niet alleen positieve gevolgen voor de productiviteit, maar ook voor het algemene welzijn van medewerkers. Stel je eens voor hoe een kantoortuin zou klinken als we met elkaar afspreken dat op de vloer wordt gefluisterd – zoals in de bibliotheek – en de overleggen plaatsvinden in een vergaderruimtes.
Judith komt regelmatig op werkplekken waar veel apparaten staan die zoemen, blazen of ratelen. Dat betekent dat er een strategie nodig is om het welzijn van medewerkers prioriteit te geven. In een complexe geluidsomgeving vergt luisteren en communiceren meer energie als dat je normaal gewend bent. In sommige gevallen komt de vraag op of iemand wat minder goed hoort. Dat kan bijvoorbeeld door de leeftijd; want vanaf ongeveer ons 50e levensjaar is het heel goed mogelijk dat er wat verlies is van de hoge tonen. Daarnaast kunnen ervaringen zoals motorrijden, spelen in een band of dansen vlakbij boxen tijdens het uitgaan, effecten teweegbrengen waardoor je je ook meer moet inspannen om goed te verstaan. Weet dan dat het mogelijk is om heel laagdrempelig een eenvoudige hoortest via internet te doen. (hoorcheck) En als je vermoed dat de geluiden best hard zijn op je werk, kun je dit bespreekbaar maken met de manager of arbo dienst. Een PAGO; een preventief arbeidsgezondheidskundig onderzoek kan dan in gang worden gezet als preventieve en beschermende maatregel.
Kortom, wees niet stil als het gaat om je eigen gezondheid en je wens om te werken in een gezonde geluidsomgeving!