Een audiogram is meer dan cijfers, puntjes, kleuren en piramides en kan jou veel vertellen over jouw gehoorverlies. Maar waar staat dit allemaal voor en hoe kun je het begrijpen? Een spraakbanaan kan helpen om meer inzicht te krijgen. Voor mij waren dit allemaal nieuwe termen en begrippen en ondanks dat ik meer dan 10 verschillende audiogrammen heb, begreep ik er weinig van. Totdat ik in gesprek ging met een logopediste. Zij vertelde mij er alles over en liet mij zien waarom ik met sommige woorden en klanken meer moeite heb. Hoe, daar vertel ik je wat over!
Wanneer ik bij mijn KNO arts kom, is de uitkomst van het audiogram puur symptoomgericht. Zo had ik wat gehoorverlies, waardoor we konden afleiden dat dit te maken had met het cholesteatoom dat er groeide of dat de prothese wel of niet zijn werk deed. Daarnaast geeft het inzicht in hoeveel gehoorverlies ik daadwerkelijk heb. We keken dan puur naar het percentage gehoorverlies. Maar het ene gehoorverlies is toch echt het andere niet. Zo is er bij mij meer sprake van geleidingsverlies, waardoor ik vooral zachter hoor en zachte geluiden nog slechter. Bij het verder begrijpen van mijn eigen gehoorverlies was ik nog niet echt gekomen. Ik ging hiervoor in gesprek met Caroline van Daelen. Zij is logopedist en coach voor mensen die slechthorend of plotsdoof zijn geworden.
Samen bekeken wij mijn laatste audiogram. Caroline heeft hier een spraakbanaan van gemaakt, zodat ik goed kan zien welke letters klanken buiten mijn bereik liggen of voor mij lastiger zijn om waar te nemen. In de spraakbanaan zijn de klanken en enkele geluiden die we kunnen horen verwerkt. Een normale spreekluidheid ligt rond 60-65 dB.
Bij een normaal gehoor kunnen we alle klanken goed opvangen, van elkaar onderscheiden en dus goed verstaan. Is er sprake van een gehoorverlies, dan is het van het soort gehoorverlies afhankelijk wat er nog aan geluiden gehoord wordt en welke klanken nog goed kunnen worden waargenomen.
Door het toonaudiogram te vergelijken met de spraakbanaan kan worden afgelezen welke geluiden niet meer of niet goed meer gehoord worden en welke klanken niet of minder goed worden verstaan. Dit is de situatie uitgaande van wat je door de koptelefoon per oor tijdens een gehoortest hebt waargenomen. Het mooiste zou zijn als er een toon- en spraakaudiogram gemaakt zou worden met hoortoestel(len) in. Dan heb je een beter beeld van welke geluiden voor jou moeilijk zijn of niet gehoord worden en welke klanken moeilijk of niet kunnen worden verstaan. Helaas wordt dit niet standaard gemeten.
Wat Caroline mij kon vertellen over mijn spraakbanaan is dat ik zonder hoortoestel geen zachte geluiden meer hoor, zoals het ritselen van de blaadjes, fluiten van de vogels, tikken van een klok of een horloge. Daarnaast hoor ik bepaalde klanken niet meer zonder hoortoestel en een aantal hoor ik zacht. Dit alles met mijn ‘slechte oor’, waar ik een gehoorapparaat draag om dit te compenseren. Maar nu werd mij ook duidelijk dat ik met het linker oor het ritselen van de blaadjes en fluiten van de vogels niet hoor en het tikken van de klok enkel zachtjes. En dat er zelfs klanken zoals de f die ik aan die kant niet hoor… Dat was voor mij iets nieuws. Het hielp mij om te begrijpen, hoe belangrijk het gebruik van mijn gehoorapparaat is, maar ook hoe het mij kan helpen wanneer ik meer zal gaan oefenen met spraakafzien.
Want het is nu eenmaal zo dat woorden waar veel van deze klanken in voorkomen moeilijk worden verstaan.
Een echte eye-opener was voor mij het voorbeeld met verschillende woorden. Een woord zoals schrift is voor mij moeilijk waar te nemen. Ook het woord kast en kist zijn lastig. Waarschijnlijk wordt rechts alleen a of i gehoord.
Ook woorden eindigend op een t of st/ts zullen lastig zijn. Hierdoor kunnen woorden als worst, laatst ed lastig zijn. Maar ook verschil tussen kast en kat horen is niet mogelijk, bij beide woorden wordt alleen een a waargenomen.
Dit alles is gebaseerd op horen en verstaan zonder een hoortoestel en in een stille situatie. Komt er geroezemoes bij, dan wordt verstaan nog lastiger. Kun je nagaan hoe hard mijn brein moet werken, zeker wanneer ik geen hoortoestel zou dragen? En zelfs mét is het dus ook nog hard bezig!
Daarnaast kwam ik erachter waarom hoge geluiden juist zo hinderlijk voor mij zijn. Dit heeft te maken met dat aan beide kanten een bepaalde toonhoogte juist wel goed wordt waargenomen, veel beter dan de andere toonhoogtes Dit alles is natuurlijk enkel op mijn situatie gericht, maar wat geeft het mij veel inzicht en wat maakt het mij nog meer duidelijk hoe complex het gehoor in elkaar zit!
Wat zijn de tips voor mij en wellicht kun jij er ook iets mee?
- Volg lessen spraakafzien bij een ervaren logopedist.
- Oefen met de website www.spraakafzienoefenen.nl
Leren van spraakafzien kan de communicatie verbeteren. Klanken die niet of minder goed gehoord worden, kunnen worden afgezien. Ook kun je klanken waarbij je het verschil niet of slecht hoort door middel van spraakafzien van elkaar onderscheiden worden.
Wil jij ook meer inzicht in jouw audiogram? Caroline kan jou hierbij helpen! Wanneer je hier klikt, kom je op haar website voor meer informatie. Wellicht heb je er iets aan!